آشنایی با 3 دسته اصلی گل رز

انواع گل رز به دلیل ظاهر زیبا، عطر ملایم و رنگ‌های خاص آن محبوبیت دارند. گل‌های رز، از انواع خود رو و طبیعی تا گونه‌های اصلاح‌نژاد شده‌ و گلخانه‌ای توانسته‌اند مردم دنیا را تحت تاثیر راز عاشقانه‌ی خود قرار بدهند. در این مقاله از روبینا رز می‌خواهیم نگاهی به انواع گل رز در دنیا بیندازیم و با ویژگی‌های منحصربه‌فرد آن‌ها بیشتر شویم. گل‌های رز که برحسب محیط پرورش، شکل گل و موارد استفاده‌ی آن به 3 دسته‌ی رز وحشی، رز باغی و رز مدرن تقسیم می‌شوند، دارای ویزگی‌های خاصی هستند که در ادامه به آن می‌پردازیم. برای آشنایی بیشتر با این 3 دسته از انواع گل رز و زیرمجموعه‌های آن همراه مجله روبینا رز باشید.

           انواع گل رز و دلایل شهرت آن‌ها

     1. گل رز وحشی (خود رو)

گل‌های رز وحشی، گونه‌هایی خاص و منحصربه‌فرد از انواع گل رز هستند که بدون دخالت انسان پرورش پیدا می‌کنند. درنتیجه محل رشد آن‌ها نه در باغ‌ها و گلخانه‌ها بلکه در دل طبیعت است. گل‌های رز وحشی بسیار کم‌یاب‌تر از سایر انواع گل رز هستند و اجداد گل‌های رز دیگر به حساب می‌آیند. 2 ویژگی بارز گل رز وحشی عبارت است از:

1. تعداد کم گلبرگ‌ها
2. مقاومت زیاد

از آن‌جایی که این نوع از گل رز در طبیعت رشد پیدا می‌کند، در نتیجه نسبت به تغییرات اقلیمی مقاوم‌تر است و همین دلیل خوبی است که از گل رز وحشی برای پرورش نژادهای جدیدتر گل رز استفاده شود.

     2. گل رز باغی

آن دسته از گل‌هایی که از سالیان بسیار دور به شکل سنتی در باغ‌ها و باغچه‌ها کشت می‌شدند، گل رز باغی نام دارند. این دسته از انواع گل رز فراوانی بسیاری در اقصی نقاط دنیا دارد و بسیار شناخته شده است. گل رز باغی به دلیل این 4 ویژگی محبوبیت بسیاری دارد:

1. شکل زیبا و کلاسیک
2. عطر قوی و رایحه‌ی ماندگار
3. اهمیت فرهنگی بسیار زیاد
4. تاریخچه‌ی غنی

گل رز باغی بسته به محل کاشت و ویژگی‌های اقلیمی منطقه‌ی آن و همچنین ظاهر آن‌ها شامل انواع مختلفی است. در ادامه 6 گونه گل رز باغی را معرفی می‌کنیم:

• رز گالیکا | Gallica Rose

رز گالیکا یکی از گونه‌های گل سرخ است. این گونه با رنگ صورتی تیره و عطر بسیار زیاد شهرت دارد. Gallica Rose به‌عنوان یکی از انواع گل رز در صنعت پزشکی و بهداشتی بسیار کاربرد دارد و از آن برای ساخت محصولات پوستی ضد التهاب و ضد چین‌وچروک استفاده می‌شود. به همین دلیل به این گونه‌ گل رز، رز داروخانه هم گفته می‌شود.

یک حقیقت جالب درمورد تاریخچه‌ی گل رز گالیکا این است که این گیاه سال‌ها پیش از میلاد مسیح در ایران کشت می‌شده است. اما بعدها از طریق ترکیه به کشور فرانسه فرستاده می‌شود. از آن‌جایی فرانسه مهد عطر است، از Gallica Rose برای ساخت عطر استفاده شده و نام یکی از زنان دربار ناپلئون بناپارت به نام Desiree Parmentier روی آن گذاشته می‌شود. محبوبیت رز گالیکا در فرانسه و موارد استفاده‌ی بسیار آن در این کشور، باعث شده که این گونه گل رز را به فرانسه نسبت بدهند.

{گل‌های رز باغی یکی از انواع گل رز با فراوانی بسیار زیاد هستند که در تمامی نقاط دنیا قابل پرورش هستند.}

اما گل رز گالیکا سفر اروپایی خود را ادامه می‌دهد و در نهایت به انگلستان می‌رسد. خاندان لنکستر، که یکی از خانواده‌های سلطنتی انگلستان بود، این گل سرخ را به‌عنوان نشان خود انتخاب می‌کنند و  به دلیل به رز گالیکا، رز لنکستر هم گفته می‌شود. در پرچم و نشان رسمی Lancashire از 3 گل رز سرخ استفاده شده است.

این نشان اهمیت تاریخی بسیاری برای انگلیسی‌ها دارد. تا جایی که در بسیاری از نمادهای شهری مثل سنگ‌فرش‌ها و کتیبه‌های سردر کلیساها از آن استفاده می‌کرده‌اند. یکی دیگر از دلایل اهمیت تاریخی گل رز گالیکا این است که از آن برای نام‌گذاری یکی از جنگ‌های داخلی انگلستان به نام «جنگ‌های گل سرخ» استفاده شده است.

• رز داماسک | Damask Rose

داماسک یکی از انواع گل رز است که به بوی تند و بسیار زیادش شهرت دارد. از Damask Rose در تهیه‌ی گلاب خوراکی استفاده می‌شود. روغن گل رز داماسک مرغوب است و در درمان بعضی بیماری‌ها کاربرد دارد. رنگ رز داماسک بیشتر سفید است و سایه‌های صورتی رنگ دارد.

درباره‌ی نام‌گذاری رز داماسک جالب است بدانید که Damask در زبان لاتین به منطقه‌ی دمشق اشاره دارد و این یعنی محل کشت اولیه‌ی این گل در دمشق بوده است. رز داماسک به‌عنوان یکی از مشهورترین انواع گل رز در خاورمیانه و کشورهای عربی پرورش یافته و بعد از آن به نقاط دیگر دنیا فرستاده شده است. در ایران رز داماسک را در شهر اصفهان کشت می‌کنند که به نام رز اصفهانی شهرت دارد.

کاشان که محل اصلی گلاب‌گیری است، یکی از مهم‌ترین منابع رز داماسک است. غنچه‌های رز داماسک که به غنچه‌ی گل محمدی هم شناخته می‌شوند، مصارف خوراکی دارد و به‌عنوان طعم‌دهنده و ادویه در بسیاری از غذاها و نوشیدنی‌ها استفاده می‌شود. احتمالا داماسک یکی از معدود گونه‌های گل رز است که برگ‌های خوراکی دارد.

• رز بوربون | Bourbon Rose

بوربون یکی از انواع گل رز است که با رایحه‌ی قوی و مقاومت بسیار زیاد آن شناخته می‌شود. بوته‌های این گل رز اولین بار در سواحل اقیانوس هند پیدا شده است. همانطور که از تصویر آن پیدا است، بوربن از آن دسته گل‌های پربرگ است.

رز بوربن علاوه‌بر تعداد بسیار زیاد گل‌برگ‌ها، به دلیل رشد بسیار زیاد آن، در دسته رزهای با ارزش به حساب می‌آید. این رز که از دسته‌ی رز رونده به حساب می‌آید، بسته به محل پرورش در رنگ‌های متنوعی (از سفید و گلبهی تا صورتی و سرخابی) دیده می‌شود.

•  رز سنتیفولیا | Centifolia Rose

سنتیفولیا یکی از انواع گل رز است که به دلیل تعداد برگ‌های تودرتو و بسیار زیادش به رز کلم هم مشهور است. اگرچه سنتیفولیا از نظر ریشه و ساقه گیاه چندان مقاومی نیست اما گل‌هایی درشت و پربرگ دارد که معمولا صورتی رنگ هستند و ظاهر بسیار زیبایی دارند. تعداد زیاد و متراکم گلبرگ‌ها باعث شده تا به نام گل صدبرگ هم شهرت داشته باشد.

شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد قدمت گل رز سنتیفولیا به قرن 18 میلادی برمی‌گردد و خواستگاه اولیه‌ی آن کشور فرانسه بوده است. این کشور از رز سنتیفولیا به‌عنوان یکی از انواع گل‌های رز با رایحه‌ی قوی برای تولید عطر استفاده می‌کند.

{کشور فرانسه مهد پرورش انواع گل رز است. این کشور از روغن و رایحه‌ی گل رز برای تهیه‌ی عطر استفاده می‌کند.}

• رز خزه‌ای | Moss Rose

همانطور که از اسم آن پیداست، رز خزه‌ای به دلیل وجود خزه‌های کُرکی بر روی کاسبرگ‌های آن شهرت دارد. دلیل وجود خزه بر روی کاسبرگ‌ها محافظت از رطوبت گیاه است. چراکه این دسته از گیاهان رطوبت بسیاری را در برگ‌ها و ساقه‌های خود نگه می‌دارند.  Moss Roseگیاه بومی آمریکا و مخصوصا آمریکای جنوبی است و به نظر می‌رسد وجود این خزه‌ها برای تطبیق بهتر با آب‌وهوای این منطقه کاربرد دارد.

بسیاری معتقدند که وجود خزه‌ها این گیاه را از دسته‌ی گل‌های رز خارج کرده و بهتر است آن‌ها را در دسته‌ی کاکتوس‌ها و انواع میخک طبقه‌بندی کرد. با این حال رز خزه‌ای یا Moss Rose به نام رز سنگ و رز مکزیکی هم شهرت دارد.

• رز آلبا | Alba Rose

رز آلبا یکی دیگر از انواع گل رز باغی است که به دلیل مقاوت به هوای سرد، در دسته‌ی نژادهای برتر گل رز قرار می‌گیرد. درنتیجه رز آلبا برای پیوةةةند با رزهای دیگر بسیار مناسب است. رنگ اصلی Alba Rose روشن است و معمولا با رنگ‌های سفید یا صورتی کم‌رنگ دیده می‌شود.

مقاومت رز آلبا به سرما و بیماری‌ها آنقدر زیاد است که این گونه را در مناطق سردسیری کشت می‌کنند. رز آلبا خود یک گونه گل رز مادر به شمار می‌رود که انواع مختلفی دارد. انواع گل رز آلبا را به دلیل تفاوت در رنگ گلبرگ‌ها و محل کشت آن‌ها از هم تفکیک می‌کنند. یک وجه مشترک میان تمامی انواع گل رز آلبا، تعداد زیاد گلبرگ‌ها است.

    3. گل رز مدرن

سومین سردسته‌ی بزرگ از انواع گل رز، رز مدرن است. این نوع گل رز بیشتر حاصل پیوند عمدی رزهای مختلف با یکدیگر هستند که در زبان علمی به آن هیبریداسیون Hybridization یا دو رگ‌گیری می‌گویند. این کار اولین بار در سال 1867 انجام شده است. دلایل اهمیت و شهرت گل رز مدرن را می‌توان این 4 مورد نام برد:

تنوع بالای رنگ

مقاومت در برابر آفات

توانایی باروری بسیار زیاد

ارتقاء یافتگی نسبت به نژادهای مادر

{در پرورش انواع گل رز مدرن، تلاش می‌شود ژن‌های مثبت گونه‌های مادر تقویت شود تا گل‌هایی با مقاومت بیشتر، تنوع رنگی بالاتر و رایحه‌های قوی‌تر به عمل بیاید.}

البته لازم است بدانید بعضی از نمونه‌های گل رز باغی که در بخش قبل معرفی کردیم، حاصل پیوند چند گونه‌ی مختلف گل رز است که این پیوند عمدی نبوده و حاصل پیوند طبیعی گل‌ها بوده است. در ادامه 2 نمونه از انواع گل رز مدرن که حاصل هیبریداسیون (پیوند عمدی یا آزمایشگاهی) است را معرفی می‌کنیم.

• گل رز فرانسوی | La’ France Rose

گل رز فرانسوی اولین گل رز مدرن دنیا است که از حاصل ترکیب دو گونه به نام‌های رز چای و رز هیبریدی به وجود آمده است. نژادهای مادر به ترتیب به دلیل رنگ ملایم و توان شکوفه‌زایی زیاد برای هیبریداسیون انتخاب شده‌اند. همان‌طور که از نام این گونه پیداست، دورگ‌گیری آن در کشور فرانسه انجام شده است. رز فرانسوی ظاهری متقارن و خوش‌فرم دارد. گلبرگ‌های آن نوک تیز و بلند است و در هر شاخه یک گل رز دارد که برای چیدن بسیار مناسب است. روبینا رز در تهیه انواع محصولات رز جاودان از رز هلندی و رز مینیاتوری استفاده می‌کند.

گل رز فرانسوی ظاهری زیبا همراه با گلبرگ‌های بسیار زیاد دارد. رنگ آن اغلب صورتی ملایم است. اصلی‌ترین دلیل شهرت La France Rose توانایی شکوفه‌دادن مکرر آن در طول سال است. درحالی که رزهای باغی اغلب یک بار و نهایتا دو بار در سال شکوفه می‌دهند. در نتیجه باروری بسیار زیاد این نوع گل رز، آن را مورد توجه بسیاری از پرورش‌دهندگان رز قرار داده است. رز مدرن در برابر گرما و انواع آفات مقاومت بالایی دارند و این هم یکی دیگر از دلایلی است که باعث می‌شود پرورش‌دهندگان، کشت رز فرانسوی را در خط مقدم برنامه‌ریزی‌های خود قرار دهند.

{در میان انواع گل رز، رزهای مدرن محبوبیت بیشتری در میانه باغداران دارد و به راحتی پرورش داده می‌شوند.}

•  گل رز فلوریبوندا | Floribunda Rose

گل رز فلوریبوندا یکی دیگر از گونه‌های رز مشهور در دنیا است. این گل در ابتدای قرن 20 توسط انجمن گل رز فرانسه به دنیا معرفی شد. گل رز فلوریبونا درست مانند رز فرانسوی از حاصل پیوند رز چای به وجود آمده است. محققان رز چای را به دلیل تنوع رنگ آن با گونه‌ی پلیانتا Polyantha ترکیب کرده‌اند. هدف عملیات هیبریداسیون دست‌یابی به گونه‌ای جدید با قدرت گل‌دهی زیاد و با رنگ‌هایی متنوع بود.

گل رز Floribunda گونه‌ای آسان برای پرورش هستند و تقریبا هر باغبانی با هر سطح تجربه‌ای از پس پرورش آن برمی‌آید. شکوفه‌های رز فلوریبوندا مقاومت خوبی در برابر آفات دارند و شمار شکوفه‌های آن‌ها در هر شاخه بسیار زیاد و اندازه‌ی آن‌ها متوسط است.

سخن پایانی

ما در این مقاله انواع گل رز را معرفی کردیم. گل رز در 3 دسته‌ی اصلی گل رز وحشی، رز باغی و رز مدرن قابل طبقه‌بندی است. رزهای وحشی گونه‌ای کم‌یاب، مقاوم و مادر بسیاری دیگر از انواع گل رز هستند. گل رز باغی در جای‌جای دنیا دیده می‌شود و حاصل ترکیب طبیعی گونه‌های مختلف گل رز با یکدیگر است که 6 مورد آن یعنی رز گالیکا، گل رز داماسک، گل رز بوربن، گل رز سنتیفولیا، رز خزه‌ای و رز آلبا را معرفی کردیم. اما گونه‌ی مدرن گل رز از قرن 18 و با گل رز فرانسوی به دنیا معرفی شد. رزهای مدرن حاصل هیبریداسیون انواع مختلف گل است که طی فرآیندهای علمی انجام می‌شود. گل رز جاودان یکی از پرفروش ترین محصولات فروشگاه اینترنتی روبینا رز است که تازگی و طراوت خود را تا 5 سال و بیشتر حفظ می کند و یکی از بهترین موارد برای هدیه دادن به عزیزانتان می باشد.