آشنایی با انواع گل رز؛ آشنایی با گل رز باغی، وحشی و مدرن و دلایل شهرت آن‌ها

انواع گل رز به دلیل ظاهر زیبا، عطر ملایم و رنگ‌های خاص آن محبوبیت دارند. گل‌های رز، از انواع خود رو و طبیعی تا گونه‌های اصلاح‌نژاد شده‌ و گلخانه‌ای توانسته‌اند مردم دنیا را تحت تاثیر راز عاشقانه‌ی خود قرار بدهند. در این یادداشت می‌خواهیم نگاهی به انواع گل رز در دنیا بیندازیم و با ویژگی‌های منحصربه‌فرد آن‌ها بیشتر شویم. گل‌های رز که برحسب محیط پرورش، شکل گل و موارد استفاده‌ی آن به 3 دسته‌ی رز وحشی، رز باغی و رز مدرن تقسیم می‌شوند، دارای ویزگی‌های خاصی هستند که در ادامه به آن می‌پردازیم. 

.گل رز وحشی (خود رو)

گل‌های رز وحشی، گونه‌هایی خاص و منحصربه‌فرد از انواع گل رز هستند که بدون دخالت انسان پرورش پیدا می‌کنند. درنتیجه محل رشد آن‌ها نه در باغ‌ها و گلخانه‌ها بلکه در دل طبیعت است. گل‌های رز وحشی بسیار کم‌یاب‌تر از سایر انواع گل رز هستند و اجداد گل‌های رز دیگر به حساب می‌آیند. 2 ویژگی بارز گل رز وحشی عبارت است از:

• تعداد کم گلبرگ‌ها
• مقاومت زیاد

از آن‌جایی که این نوع از گل رز در طبیعت رشد پیدا می‌کند، در نتیجه نسبت به تغییرات اقلیمی مقاوم‌تر است و همین دلیل خوبی است که از گل رز وحشی برای پرورش نژادهای جدیدتر گل رز استفاده شود.

2. گل رز باغی

 آن دسته از گل‌هایی که از سالیان بسیار دور به شکل سنتی در باغ‌ها و باغچه‌ها کشت می‌شدند، گل رز باغی نام دارند. این دسته از انواع گل رز فراوانی بسیاری در اقصی نقاط دنیا دارد و بسیار شناخته شده است. گل رز باغی به دلیل این 4 ویژگی محبوبیت بسیاری دارد:

• شکل زیبا و کلاسیک
• عطر قوی و رایحه‌ی ماندگار
• اهمیت فرهنگی بسیار زیاد
• تاریخچه‌ی غنی

گل رز باغی بسته به محل کاشت و ویژگی‌های اقلیمی منطقه‌ی آن و همچنین ظاهر آن‌ها شامل انواع مختلفی است. در ادامه 6 گونه گل رز باغی را معرفی می‌کنیم:

1. رز گالیکا | Gallica Rose

رز گالیکا یکی از گونه‌های گل سرخ است. این گونه با رنگ صورتی تیره و عطر بسیار زیاد شهرت دارد. Gallica Rose به‌عنوان یکی از انواع گل رز در صنعت پزشکی و بهداشتی بسیار کاربرد دارد و از آن برای ساخت محصولات پوستی ضد التهاب و ضد چین‌وچروک استفاده می‌شود. به همین دلیل به این گونه‌ گل رز، رز داروخانه هم گفته می‌شود.

یک حقیقت جالب درمورد تاریخچه‌ی گل رز گالیکا این است که این گیاه سال‌ها پیش از میلاد مسیح در ایران کشت می‌شده است. اما بعدها از طریق ترکیه به کشور فرانسه فرستاده می‌شود. از آن‌جایی فرانسه مهد عطر است، از Gallica Rose برای ساخت عطر استفاده شده و نام یکی از زنان دربار ناپلئون بناپارت به نام Desiree Parmentier روی آن گذاشته می‌شود. محبوبیت رز گالیکا در فرانسه و موارد استفاده‌ی بسیار آن در این کشور، باعث شده که این گونه گل رز را به فرانسه نسبت بدهند.

اما گل رز گالیکا سفر اروپایی خود را ادامه می‌دهد و در نهایت به انگلستان می‌رسد. خاندان لنکستر، که یکی از خانواده‌های سلطنتی انگلستان بود، این گل سرخ را به‌عنوان نشان خود انتخاب می‌کنند و  به دلیل به رز گالیکا، رز لنکستر هم گفته می‌شود. در پرچم و نشان رسمی Lancashire از 3 گل رز سرخ استفاده شده است.

این نشان اهمیت تاریخی بسیاری برای انگلیسی‌ها دارد. تا جایی که در بسیاری از نمادهای شهری مثل سنگ‌فرش‌ها و کتیبه‌های سردر کلیساها از آن استفاده می‌کرده‌اند. یکی دیگر از دلایل اهمیت تاریخی گل رز گالیکا این است که از آن برای نام‌گذاری یکی از جنگ‌های داخلی انگلستان به نام «جنگ‌های گل سرخ» استفاده شده است.

.رز داماسک | Damask Rose

داماسک یکی از انواع گل رز است که به بوی تند و بسیار زیادش شهرت دارد. از Damask Rose در تهیه‌ی گلاب خوراکی استفاده می‌شود. روغن گل رز داماسک مرغوب است و در درمان بعضی بیماری‌ها کاربرد دارد. رنگ رز داماسک بیشتر سفید است و سایه‌های صورتی رنگ دارد.

درباره‌ی نام‌گذاری رز داماسک جالب است بدانید که Damask در زبان لاتین به منطقه‌ی دمشق اشاره دارد و این یعنی محل کشت اولیه‌ی این گل در دمشق بوده است. رز داماسک به‌عنوان یکی از مشهورترین انواع گل رز در خاورمیانه و کشورهای عربی پرورش یافته و بعد از آن به نقاط دیگر دنیا فرستاده شده است. در ایران رز داماسک را در شهر اصفهان کشت می‌کنند که به نام رز اصفهانی شهرت دارد.

کاشان که محل اصلی گلاب‌گیری است، یکی از مهم‌ترین منابع رز داماسک است. غنچه‌های رز داماسک که به غنچه‌ی گل محمدی هم شناخته می‌شوند، مصارف خوراکی دارد و به‌عنوان طعم‌دهنده و ادویه در بسیاری از غذاها و نوشیدنی‌ها استفاده می‌شود. احتمالا داماسک یکی از معدود گونه‌های گل رز است که برگ‌های خوراکی دارد.

. رز بوربون | Bourbon Rose 

بوربون یکی از انواع گل رز است که با رایحه‌ی قوی و مقاومت بسیار زیاد آن شناخته می‌شود. بوته‌های این گل رز اولین بار در سواحل اقیانوس هند پیدا شده است. همانطور که از تصویر آن پیدا است، بوربن از آن دسته گل‌های پربرگ است.

رز بوربن علاوه‌بر تعداد بسیار زیاد گل‌برگ‌ها، به دلیل رشد بسیار زیاد آن، در دسته رزهای با ارزش به حساب می‌آید. این رز که از دسته‌ی رزهای رونده به حساب می‌آید، بسته به محل پرورش در رنگ‌های متنوعی (از سفید و گلبهی تا صورتی و سرخابی) دیده می‌شود.